جاوید نامجو
در سال 2015 بنگاه رسانه ای «بی بی سی» گزارشی را با این فرنام در سراسر جهان بازتاب داد که «دانشمندان دانشگاه بیرمنگهام در انگلستان دو برگ از یک نسخه کهن قرآن رایافته اند و به کمک کربن ناپایدار (14C) [1] دیرینگی این نوشته های قرآنی را به دوران زندگی محمد پیامبر اسلام نسبت داده ند.» ولی آزمایش این برگ های قرآنی که سپس تر از سوی دانشگاه «لایدن (Leiden)» در هُلند انجام گرفت، نشان داد، که این گزارش «بی بی سی» تنها مُشتی هیاهو برای هیچ بوده است. زیرا سوای اینکه آزمایش رادیو کربن دانشگاه «لایدن» تاریخ نگارش این دو برگ قرآنی را دهه ها پس از دوران زندگانی محمد تخمین زد (که تاریخی بودن شخصیت او نیز پرسش برانگیز است)، دلیل مهمتر که نتیجه آزمایش دانشگاه «بیرمنگهام» را مورد تردید قرار داد، وجود نقطه در خط حجازی و جدا سازی سوره ها در این نوشته های قرآنی است، روش هایی که بسیار دیر تر یعنی در دوران عبدالملک مروان برای نگارش و گردآوری قرآن بکار گرفته شدند.
سرآغاز
دانشمند ایتالیایی خانم دکتر «آلبا فِدِلی [(Dr Alba Fedeli) که امروز با بنیاد پژوهش های دینی (FSCIRE) شهر «بُلوگنا (Bologna)» در ایتالیا و دانشگاه «بیرمنگهام» در انگلستان همکاری میکند] در سال 2015 در چهارچوب نوشتن «تز» پایانامه دکتریش که «بررسی کهن ترین نسخه های قرآنی» بود، دو برگِ قرآنی در «کلکسیون نوشته های باستانی «مینگانا (The Mingana Collection) پیدا کرد که با دبیره(خط) حجازی روی چرم گوسپند دستنویس شده بودند [2]. آزمایش کربن ناپادار (14C) یا «رادیو کربن» روی این نوشته های قرآنی در دانشگاه «بیرمنگهام» که در پی درخواست خانم دکتر «فدلی» برای روشن شدن دیرینگی این نوشته انجام گرفت، دیرینگی این نوشته ها را با 95،4 % شایمندی(احتمال) میان سال های 568 و 645 میلادی تخمین زد. به سخن دیگر، اگر ما بپذیریم که محمد یک شخصیت تاریخی بوده، و پیروان او در میان سالهای 610 میلادی تا سال 632 میلادی الهام های آسمانی او را نگارش کرده اند،«تاریخ نگارش این نوشته ها به دوران زندگی محمد نزدیک است،» ولی شگفتی اینجاست که آزمایش «رادیو کربن» دانشگاه «لایدن (Leiden) در هلند روی همین دو برگ قرآنی، تاریخ نگارش آنها را میان سال های 650 تا 715 میلادی تخمین زده است [3]. به سخن دیگر این نوشته های قرآنی 18 تا 83 سال پس از مرگ پیامبر اسلام نگارش شده اند؛ در این پیوند بخش بزرگی از این دوران هماهنگ بوده است با دوران فرمانروایی عبدالملک مروان (685 میلادی). جالب اینجاست که پژوهش های نوین اسلامشناسی نشان میدهند که نگارش نوشته های قرآنی به خط عربی (حجازی) برای نخستین بار به فرمان عبدالملک مروان انجام گرفته است. و تا پیش از او نسخه های قرآن یا به خط سریانی/ آرامی نوشته میشد و یا با دبیره ای که آمیخته ای از دبیره عربی با خط سریانی/ آرامی بوده است.
دلیل این اختلاف بزرگ در تاریخ گذاری چیست؟
دلیل این اختلاف در اینجاست که هدف آزمایش «رادیو کربن» روشن کردن اندازه کربن ناپایدار در بقایای یک جانور مرده است که در اینجا منظور چرم گوسپند میباشد و نه اندازه کربن ناپایدار در آن جوهری که با آن آیه های قرآن نگارش شده است. و از آنجا که در گذشته های دور چرم گوسپند بسیار گران بوده است، بجای فراهم کردن یا خریدن چرم تازه، نوشته های قدیمی را پاک کرده تا چرم را برای نگاشتن نوشته های تازه دوباره بکاربرند. مشکل دیگر در شیوه تولید چرم و چرم گری(دباغی) و وجود کربن ناپایدار در موادی است که در تولید چرم بکار گرفته شده اند. به سخن دیگر حتی اگر ما برآیندِ آزمایش «رادیو کربن» دانشگاه «بیرمنگهام» را بپذیریم، این آزمایش تنها تاریخی را روشن کرده است، که در آن این گوسپند با شایمندی زنده بوده است، درجاییکه نوشته های قرآنی میتوانستند دهه ها یا سده ها پس از این دوران روی این چرم نگاشته شده باشند. یک دلیل مهمتر که نتیجه آزمایش دانشگاه «بیرمنگهام» را مورد تردید قرار میدهد، پیروی این نوشته های قرآنی از روش نقطه گذاری و جدا سازی سوره ها از همدیگر است، روش هایی که خیلی دیر تر یعنی در دوران عبدالمک مروان پنجمین خلیفه اموی در نگارش و گردآوری سوره های قرآن بکار گرفته شدند.
بازنگری های دانشی/ انتقادی به تاریخ پیدایش اسلام در یک سده گذشته جهان اسلام را در برابر یک تنگنای بُزرگ از پرسش های بدونِ پاسخ گذاشته است. این پژوهش ها نشان میدهند که بخش بزرگی از روایت های اسلامی که مسلمانان در 14 سده گذشته با آنها خوی گرفته اند، افسانه هایی هستند که در زمان عباسیان بافته شده اند، بخش بزرگی از سوره های قرآن را همزمان با نگاشتن زندگینامۀِ محمد به قرآن افزودند. و این قرآنی را که ما امروز میشناسیم، نتیجه یک فرآیندِ تکاملی و گام به گام بوده است که چندین سده به درازا کشیده است، تا در سال 1926 به نام نسخه قاهره و شکل نهایی قرآن (در میان 7 نسخه دیگر) در جهان اسلام انتشار یابد.
در این پیوند، چیستانی که من به دنبال پاسخش هستم، این است که چرا هرگاه که اسلام در تنگاه بوده است، سر و کله امدادهای غیبی برای برون آوردن اسلام از بُن بست از انگلستان نمایان شده است؟
یاداشت ها
[1] در اتم های پایدار شمار پروتون ها و نویترون ها ثابت هستند. ولی اگر به دلیلی در هسته اتم شمار نویترون ها نسبت به پروتون ها افزایش یابند، این اتم ناپایدار و شکننده خواهد شد. و در این پیوند هسته یک اتم نیتروژن (N2) در حالت روامند دارای 7 پروتون و و 7 نویترون است. ولی بر اثر برخورد پرتوهای خورشیدی با هسته نیتروژن (N2) در جو زمین یک پُروتون از هسته رانده شده، در نتیجه نیتروژن دارای 6 پروتون و 7 نویترون میشود، و از آنجا که ویژگی یک اتم، به شمار پروتون های آن بستگی دارد، در این حالت اتم نیتروژن با از دست دادن یک پروتون تبدیل به یک اتم کربن شده است، ولی یک اتم کربنی که دارای 7 نویترون است (یعنی یک نویترون بیشتر از حالت عادی)، از آنجا که در این اتم کربن شمار نویترون ها نسبت به پروتون ها افزایش یافته است، این اتم کربن تمایل به شکستن دارد و از اینرو آنرا اتم کربن ناپایدار مینامند. اندازه کربن ناپادار نسبت به کربن پایدار در جو زمین و در بدن جانداران 1 1012 = است. گیاهان از راه هوا کربن ناپایدار را جذب میکنند و جانوران از راه خوردن گیاهان. تا زمانیکه جانوران زنده هستند، اندازه کربن پایدار نسبت به کربن ناپایدار ثابت است، ولی با مرگ جاندار، این نسبت به سود کربن پایدار دگرگون میشود. و از آنجا که اندازه کربن ناپایدار در هر 5730 سال به نیمی از اندازه نخستین کاسته میشود، میشود سن و سال جانداران را که تا 10000 سال دیرینگی دارند، به کمک این روش تخمین زد.
[2] کلکسیون «مینگانا (Mingana Collection)» دربر گیرندۀِ بیش از 3000 نوشته های کهن به 20 زبان گوناگون از میانرودان است که شامل نوشته های عربی، سریانی، اتیوپی، گُرجی، هبرو (یهودی)، ارمنی و سامری هستند. دیرینگی کُهن ترین اشیایی که در آنجا نگهداری میشود به 2500 سال پیش از میلاد مسیح میرسد. اشیای با ارزش این کلکسیونی که در جهان بیمانند هستند، در سال های 1920 بدست «الفونس مینگانا (Alphonse Mingana)» تاریخ و دین شناس سوریه ای گردآوری شدند و در دانشگاه «بیرمینگهام» در انگلستان نگهداری میشوند.
[3] https://squarekufic.com/2015/07/25/hijazi-script-carbon-dating-and-quranic-manuscripts-a-response-to-italian-news/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر